Πρώτη μέρα στο σχολείο;

Αν η επιστροφή στα θρανία είναι μία φορά δύσκολη κάθε Σεπτέμβρη, η πρώτη φορά στο σχολείο, ή η αλλαγή σχολείου αποτελούν ειδικές περιπτώσεις που χρήζουν προσεκτικής μεταχείρισης όσο οι μέρες πλησιάζουν. Εκτός από υπομονή και κατανόηση, υπάρχουν και μερικές ακόμη πρακτικές που θα σας βοηθήσουν. 

Επισκεφθείτε μαζί του το σχολείο κάποια μέρα πριν ανοίξει, για να δει έστω και απ’ έξω το χώρο. Όσο ασήμαντο και αν σας φαίνεται, το να ξέρει εκ των προτέρων ένα τουλάχιστον από τα καινούρια πράγματα που έχει να αντιμετωπίσει, το χώρο, θα το βοηθήσει να προσαρμοστεί ευκολότερα.

Την πρώτη ημέρα καλό θα ήταν να το συνοδεύσετε στο σχολείο –ή κάποιο άλλο στενό σας πρόσωπο, με το οποίο αισθάνεται άνετα, αν εσείς δεν μπορείτε– και να μείνετε για λίγο στο προαύλιο. Η παρουσία σας εκεί θα το ανακουφίσει, καθώς δε θα αισθάνεται μόνο του τουλάχιστον τα πρώτα λεπτά επαφής με το καινούριο περιβάλλον.

 ΠΡΟΣΟΧΗ: να μην το παρακάνετε και μείνετε εκεί περισσότερο ή το συνοδεύετε κάθε μέρα. Ο σκοπός είναι να του δώσετε θάρρος στην αρχή για να αισθάνεται στη συνέχεια άνετα να πηγαίνει μόνο του. Η συνεχής παρουσία σας εκεί θα έχει το αντίθετο αποτέλεσμα: την πρώτη μέρα που θα χρειαστεί να εμφανιστεί μόνο του στο προαύλιο θα είναι σα να πηγαίνει πρώτη φορά στο σχολείο. 

Εξηγήστε του αναλυτικά τι θα κάνει εκεί, τι θα έχει να αντιμετωπίσει,ώστε να είναι προετοιμασμένο. Τονίστε τα θετικά, ότι θα γνωρίσει νέους φίλους, θα πηγαίνει εκδρομές, θα μάθει ενδιαφέροντα πράγματα, και σχεδιάστε μαζί του πώς θα αντιμετωπίσει αυτά που φοβάται: πώς θα προσεγγίσει τα άλλα παιδιά, πώς θα μιλήσει στη δασκάλα, πώς θα το βοηθάτε όταν διαβάζει στο σπίτι αν δυσκολευτεί σε κάτι.

Καταπολεμήστε τους δικούς σας φόβους και το άγχος του αποχωρισμού. Αν δει εσάς ανήσυχους ή αγχωμένους θα θεωρήσει το φόβο του δικαιολογημένο και δε θα κάνει καμία προσπάθεια να τον αντιμετωπίσει. Μην το αφήσετε να πιστέψει ότι μπορεί να του συμβεί κάτι κακό αν απομακρυνθεί από κοντά σας.

Σε καμία περίπτωση μην τιμωρείτε το φόβο ή επιπλήττετε το παιδί για αυτήν τη συμπεριφορά του. Όχι μόνο διότι είναι απόλυτα φυσιολογικό να φοβάται, αλλά και γιατί δείχνοντάς του ότι δεν εγκρίνετε τις ανησυχίες του θα το κάνετε να κλειστεί στον εαυτό του, για να μη σας δείχνει ότι φοβάται, και να αισθανθεί ακόμα χειρότερα. Αντίθετα, δείξτε του ότι επιβραβεύετε την προσπάθεια αντιμετώπισης που κάνει και ότι είστε διατεθειμένοι να το βοηθήσετε όσο γίνεται να ξεπεράσει τους φόβους του.

Θυμίστε του άλλες καταστάσεις που φοβόταν και πώς το ξεπέρασε –πόσο καλοί φίλοι είναι με το παιδάκι που ντρεπόταν στην αρχή να του μιλήσει στην παιδική χαρά, ή πόσο ανώδυνη αποδείχτηκε η εξέταση στο γιατρό που φοβόταν να πάει.

Διαλέξτε μαζί τα σχολικά είδη και τα ρούχα που θα φορέσει.

Μεταδώστε του ενθουσιασμό, κινήστε του την περιέργεια, δώστε του κίνητρα για να πάει στο σχολείο: πείτε του για τους καινούριους φίλους που θα γνωρίσει, για τα παιχνίδια που θα παίξει, για τα πράγματα που θα μάθει –και πώς θα του χρησιμεύσουν σε πρακτικό επίπεδο, ότι θα μπορεί π.χ. να διαβάζει τα «γράμματα», τους υπότιτλους, στα παιδικά και τις ταινίες για να τα βλέπει μόνο του, χωρίς τη βοήθειά σας–, μιλήστε με καλά λόγια για τη δασκάλα κλπ.

Μην υποτιμάτε τους φόβους του και μην του δείξετε σε καμία περίπτωση ότι σας φαίνονται ασήμαντοι. Σ’ εκείνο φαίνονται τεράστιοι –όπως ακριβώς και σε εσάς οι δικοί σας.

Τι μπορεί να κρύβεται πίσω από μια τέτοια άρνηση;

Υπάρχουν πολλές αιτίες που μπορούν να κάνουν ένα παιδί ευάλωτο, στο να αντιμετωπίσει αγχογόνες καταστάσεις. Αυτή η άρνηση μπορεί να συνδέεται με το φόβο του μήπως αποτύχει στο σχολείο, μήπως δεν μπορεί να αντεπεξέλθει στις προσδοκίες των γονιών και των δασκάλων του. Έτσι προτιμά να μην εγκαταλείψει την ασφάλεια του σπιτιού του. Πολύ συχνά, και οι ίδιοι οι γονείς -ιδίως η μητέρα- δυσκολεύονται να αποχωριστούν το παιδί τους.

Παιδιά που αρνούνται να πάνε στο σχολείο αναφέρουν καμιά φορά ότι τους πειράζουν οι συμμαθητές τους ή ότι ο δάσκαλός τους είναι ιδιαίτερα αυστηρός, χωρίς αυτό απαραίτητα να ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα.

Σε αρκετές περιπτώσεις τα προβλήματα μπορεί να είναι στο σπίτι. Το παιδί μπορεί να μη νιώθει καθόλου σίγουρο να αφήσει τη μητέρα του που είναι άρρωστη ή που υποφέρει η ίδια από κάποια ψυχολογική κρίση – ένα συζυγικό πρόβλημα – το οποίο είναι γνωστό στο παιδί. Επίσης, το παιδί μπορεί να νιώθει ανασφάλεια, αν κάτι αλλάξει στις σχέσεις του με τη μητέρα του.